آموزش گوهر شناسی-شکل گیری و ساختار گوهر ها

آموزش گوهر شناسی-شکل گیری و ساختار گوهر ها

منشاء و ساختار گوهر ها

آموزش گوهر شناسی به جز تعداد معدودی،بیشتر گوهر ها کانی و غیر آلی هستند و مسئله مورد علاقه گوهرشناسان شناخت ساختار و منشا آنهاست.کانیها به اشکال متفاوت شکل میگیرند.بعضی از ماگمای مذاب و گاز های درونی زمین متبلوز می شوند که به آنها کانیهای آذرین یا igneous minerals  گفته میشود

بعضی دیگر از محلول های دارای آب و یا با کمک موجودات زنده روی زمین و یا نزدیک به سطح زمین ایجاد شده که کانیهای رسوبی نام دارند.نهایتا کانیهای جدید توسط تبلور مجدد کانی هایی که در زیر پوسته زمین تحت فشار و حرارت زیاد قار دارند ایجاد می شوند و به آنها کانیهای دگرگونی یاmetamorphic minerals گفته می شود

نکنه مهم در مورد فرمول شیمیایی گوهر ها این است که،ترکیب شیمیایی کانی ها در فرمول شیمیای نشان داده می شود ولی ناخالصی ها در این فرمول نشان داده نمیشوند حتی اگر وجود آنها باعث تغییر رنگ در سنگ شود

شکلگیری کریستال ها

تقریبا همه کریستالها شکل کریستالی معنی دارند.آنها ساختمان بیرونی همگن و ساختمان اتمی و یونی و ملکولی و شکل هندسی منظمی دارند و شکل بیرونی آنها دارای سطوح کریستالی مسطح می باشد.بیشتر کریستالها کوچک و حتی گاهی در ابعاد میکروسکپی هستند.با این حال برخی نمونه های بسیار بزرگ چندین متری نیز وجود دارند.عموما از لحاظ ارزش کانیهای بسیار کوچک به علت ابعاد کوچکشان و کانیهای بسیار بزرگ به علت وجود ناپاکی های فراوان یا رشد بی قاعده آنها گوهر های کم ارزشی هستند.ترکیبات شیمیایی کانی و ساختار د اخلی آن (شبکه کریستالی) تعیین کننده خواص فیزیکی کریستال (شکل ظاهری  و سختی و رخ و نوع شکستگی و وزن مخصوص) است و همینطور ویژگی های نوری کریستال را معین میکند.بیشتر کریستال ها فرم هندسی منظمی ندارند چون بعضی از صفحات کریستالی رشد بهتری نسبت به بقیه صفحات دارند.با این حال زاویه بین صفحات همیشه ثابت باقی میماند

وقتی یک کریستال با یک فرم با کریستال دیگری با فرم دیگر ترکیب شود (مثلا یک کریستال شش وجهی با یک کریستال هشت وجهی ترکیب شود) شناسایی نوع کانی بر اساس شکی کریستالی بسیار پیچیده می شود.به فرم مشخصی که یک کریستال در طبیعت تمایل دارد به آن فرم رشد کند در علم گوهرشناسی  habit نام دارد.مثلا پیریت با  habit دوازده وجه پنج ضلعی دیده می شود.

Habit  یک کریستال میتواند تخته ای یا سوزنی و ورقه ای و ستونی و یا متراکم باشد که در زبان آمیانه برای افراد غیر حرفه ای به طور کل ساختار نام دارد

وقتی دو یا چند کریستال با هم رشد درونی داشته باشند می گوییم دوقلویی یا سه قلویی اتفاق افتاده است و اگر کریستال ها در کنار هم رشد کرده باشند به آن دوقلویی تماسی و اگر رشد کریستال ها درون همدیگر باشد به آن دوقلویی نفوذی می گویند.

علاوه بر دوقلویی که نظم معینی دارد،بعضی کریستال ها به طور نامنظم رشد می کنند و بستگی به نوع عملیات رشد که میتواند   Filiform یا سیم مانند یا  Fibrous (الیافی ) و یا  Radial (شعاعی) و یا ورقه ای  Leaf-like و یا صدفی  Shell like یا پولکی  Scaly یا دانه ای Grainy باشد،دارد

سیستم های کریستالی

در علم شناسایی کریستال ها،کریستالها به هفت سیستم تقسیم میشوند

1-Cubic : این سیستم ها گاهی سیستم های ایزومتریک هم نامیده می شوند.سه محور کریستالی دارد که هر سه محور مساوی و تقاطع آنها زواای 90 درجه دارد و به شکل بلور های مکعبی مثل دوازده وجه لوزی و دوازده وجه پنج ظلعی و بیست و چهار وه چهار ظلعی دیده می شود.(مثل: الماس ، گارنت دمانتوئید،کرومیت ، طلا ، لاجورد ،مگنتیت ، پریت ،رودولایت گارنت ، نقره )

2-Tetragonal : دارای سه محور طولی با زاویه 90 درجه است.دو محور مساوی در یک صفحه قرار دارند و محور اصلی ممکن است بلندتر و یا کوتاه تر باشد.شکل بلور آن چهار ضلع یک منشور و هرم است و به اشکال کریستالی ذوذنقه ای و هرم هشت وجهی دیده می شوند.مثال : کالکوپریت ،لوسیت، زیرکن و ولفانایت

3-Hexagonal : دارای چهار محور کریستالی است که ستای آن در یک صفحه قرار داند و با هم برابرند و تقاطع آنها زوایای 120 درجه داند.محور چهارم نا مساوی با سه مجور دیگر است و با آنها زاویه 90 درجه ایجاد میکند و به اشکال کریستالی منشور شش ضلعی ،هرم دوازده وجهی و هرم دو سر دیده می شوند.مثال: آپاتایت ، زمرد ،مورگانایت ، برلیل طلایی

4-Trigonal : دارای چهار محور کریستلی است که سه محور آن در یک صفحه قرار دارد و طول های مساوی دارند و با هم زوایای 120 درجه ایجاد کرده اند.محور چارم عمود بر سه محور دیگر است و با آنها طول نا مساوی دارد.مثال : عقیق ، آمتیست ، آمیترین ، کوارتز آبی، کلسیت ، سیترین ، کرندوم ، هماتیت ، جاسپر ، رز کوارتز ، تورمالین

5-Orthorhombic : این سیستم دارای سه محور نا مساوی با زوایای 90 درجه می باشد.مثال : الکساندرایت ، باریت ، بیسموت

6- Monoclinic : دارای سه محور کریستالی متفاوت است که دوتای آنها دارای زاویه 90 درجه و محور سوم مورب است.مثال : اپیدوت ، جید ، کونزایت ، مالاکیت

7- Triclinic : سه محور کریستالی دارای طول های متفاوت و مورب هستند و به اشکال کریستالی که صفحات آنها دو به دو با هم برابر هستند دیده می شوند.مثال : آمازونایت ،لابرادورایت ، تانزانایت

این مطلب برای نخستین بار توسط وبسایت تک طلا ترجمه و گرد آوری شده است و هرگونه کپی برداری فقط با ذکر منبع مجاز است

برای مشاهده آموزش گوهر شناسی دیگر کلیک کنید